Η πλαστική προσθίου χιαστού συνδέσμου είναι η επέμβαση που αποκαθιστά το λειτουργικό έλλειμμα του γόνατου μετά από τη ρήξη του εν λόγω συνδέσμου, μιας σοβαρής κάκωσης που πλήττει τη λειτουργικότητα του ατόμου. Όταν ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος –ένα κρίσιμης σημασίας ανατομικό στοιχείο για το γόνατο- υποστεί ρήξη, στη θέση του τοποθετείται αρθροσκοπικά ένα μόσχευμα, αφού δεν υπάρχει η δυνατότητα να συρραφεί. Η αρθροσκοπική αυτή αποκατάσταση συνήθως διενεργείται έναν μήνα μετά τη ρήξη.
Δύο είναι τα βασικά είδη μοσχευμάτων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την πλαστική προσθίου χιαστού συνδέσμου: το ένα προέρχεται από το ίδιο μας το γόνατο (αυτομόσχευμα) και το άλλο είναι ιστός από δότη (αλλομόσχευμα). Η καταλληλότητα των δύο αυτών κατηγοριών μοσχευμάτων έχει ερευνηθεί και μελετηθεί εκτενώς, ώστε η ιατρική κοινότητα να καταλήξει στο ποιο είναι το πιο κατάλληλο. Βάσει αυτών των μελετών είναι ξεκάθαρο πως τα αλλομοσχεύματα έχουν πολύ υψηλότερο δείκτη αποτυχίας σε σχέση με τα αυτομοσχεύματα.
Αν και τα αλλομοσχεύματα έχουν ένα βασικό πλεονέκτημα, το ότι δεν λαμβάνονται από τον ίδιο τον ασθενή, άρα δεν μπορούν να προκαλέσουν επιπλοκές στην περιοχή από όπου θα εξαχθούν, τελικά η βιολογική τους ενσωμάτωση στην περιοχή όπου τοποθετούνται είναι μικρή, με συνέπεια να μην επιτυγχάνεται η επιθυμητή επούλωση και να υπάρχει μεγάλος κίνδυνος εκ νέου ρήξης. Γι’ αυτό και στην πλειονότητα των πλαστικών προσθίου χιαστού συνδέσμου προκρίνεται η χρήση των αυτομοσχευμάτων.
Τα αυτομοσχεύματα
Αυτομοσχεύματα προκύπτουν από τον επιγονατιδικό τένοντα (patellar tendon), από τους οπίσθιους μηριαίους (hamstring tendons) και από τον τετρακέφαλο (quadriceps tendons). Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του καθενός;
Επιγονατιδικός τένοντας (patellar tendon): Ο επιγονατιδικός τένοντας (patellar tendon) θεωρείται ως ένα από τα μοσχεύματα εκλογής σε υψηλών απαιτήσεων αθλητές. Απαιτεί μεγάλη τομή και συνδέεται με υπαισθησία στο πρόσθιο μέρος του γόνατος. Έχουν καταγραφεί υψηλά ποσοστά πόνου στο γονάτισμα και στην επιγονατιδομηριαία άρθρωση. Τα follow-up είναι μεγάλα, ενώ προτιμάται σε νέους αθλητές που έχουν κλίση ή είναι κοντά στη σκελετική ωρίμανση. Η χρήση του αντενδείκνυται όμως σε παιδιά ή εφήβους που ακόμα αναπτύσσονται. Από τα πλεονεκτήματά του είναι η υψηλού βαθμού επαναγγείωση και βιολογική του ενσωμάτωση και άρα η μακροβιότητά του.
Οπίσθιοι μηριαίοι (hamstring tendons)-Ημιτενοντώδης-ισχνός: Ο ημιτενοντώδης-ισχνός θεωρείται ισχυρότερος του επιγονατιδικού τένοντα. Τα follow-up του είναι μεγάλα, προκαλεί μόνιμη αδυναμία των οπισθίων μηριαίων, ενώ συνοδεύεται από πόνο στην περιοχή λήψης του μοσχεύματος. Μάλιστα, η νοσηρότητα κατά τη λήψη του είναι υψηλή. Επίσης, έχουν εμφανιστεί και προβλήματα στη σταθεροποίηση του μοσχεύματος. Σε γενικές γραμμές ο βαθμός επαναγγείωσής του είναι ικανοποιητικός, αλλά ενίοτε δεν είναι επαρκής.
Τένοντας τετρακεφάλου (quadriceps tendons): Ο τένοντας τετρακεφάλου είναι ένα από τα πλέον ισχυρά μοσχεύματα. Εμφανίζει μάλιστα ποσοστά επιτυχίας ανάλογα με αυτά του επιγονατιδικού τένοντα. Το ποσοστό πόνου στο γονάτισμα (επιγονατιδομηριαία άρθρωση) είναι μικρό, ενώ απαιτεί μικρότερη τομή από αυτή του επιγονατιδικού τένοντα. Ο τένοντας τετρακεφάλου προτιμάται ως μόσχευμα για αθλητές υψηλών απαιτήσεων, προστατεύει τις επιφύσεις και εξαλείφει την αδυναμία των οπισθίων μηριαίων. Μάλιστα, το ποσοστό επαναρήξης είναι 2%-3%, συγκρινόμενος με το 13%-23% των οπισθίων μηριαίων.
Η εμπειρία και η εξειδίκευση του χειρουργού είναι πολύ σημαντικές στην πλαστική προσθίου χιαστού συνδέσμου και μαζί με την επιλογή του κατάλληλου μοσχεύματος συνιστούν καταλυτικούς παράγοντες για την αποτελεσματικότητα της επέμβασης.
INFO!
Μιλτιάδης Θεοδώρου
Χειρουργός Ορθοπαιδικός
Εξειδίκευση στην αρθροσκόπηση Ώμου & Γόνατος
